Nederland voorloper in satelliettechnologie: van milieu- en waterbeheer tot slimme landbouw

Satellieten hebben een enorme impact op ons dagelijks leven hier op aarde. Ze worden gebruikt om ons leven efficiënter, veiliger en duurzamer te maken. Coco Antonissen, programmamanager bij het Netherlands Space Office (NSO) legt ons uit hoe Nederland deze technologie succesvol toepast om maatschappelijke uitdagingen aan te pakken.

Ruimtevaartbeleid in Nederland

Het NSO voert het ruimtevaartbeleid van Nederland uit en adviseert ministeries over ruimtevaartgerelateerde zaken. Een belangrijk deel van dit beleid gaat over het stimuleren van het gebruik van ruimtevaarttechnologie, zoals satellieten. ‘Wereldwijd hebben we veel satellieten in gebruik, maar er wordt nog niet optimaal gebruik van gemaakt. Met ons programma proberen we dat verder te stimuleren.’

Innovatietrajecten en samenwerking

Een van de manieren waarop het NSO het gebruik van satellietdata stimuleert is door het opzetten van innovatietrajecten. Dit gebeurt in samenwerking met overheidsinstanties en bedrijven die gespecialiseerd zijn in de analyse van satellietdata. Zo’n traject begint vaak met een vraag vanuit de overheid: welke informatie hebben we nodig om beleid beter uit te voeren? Vervolgens kijkt NSO of satellietdata hierbij kunnen helpen.

Hierbij is samenwerking tussen overheid en bedrijven belangrijk om de data van satellieten om te zetten in bruikbare informatie. ‘NSO probeert een brug te slaan tussen wat de overheid nodig heeft en wat bedrijven kunnen bieden,’ zegt Antonissen. ‘De overheid is verantwoordelijk voor transparante en eerlijke processen. Data-analyse gebeurt deels in huis, maar we hebben ook bedrijven en kennisinstellingen nodig die gespecialiseerd zijn in het analyseren van satellietdata om snel te kunnen innoveren.’

Nederland koploper in luchtkwaliteit en milieumonitoring

Nederland loopt voorop in het ontwikkelen van satellieten die de atmosfeer in kaart brengen en luchtkwaliteit monitoren. Dit helpt niet alleen om grote vervuilers wereldwijd te identificeren, maar ook om preventieve maatregelen te nemen. ‘We kunnen precies zien waar vervuiling plaatsvindt en daar actie op ondernemen,’ zegt Antonissen.

Satellieten in de landbouw

Ook boeren maken steeds meer gebruik van satellietdata, vaak zonder dat ze zich daarvan bewust zijn. ‘Veel boeren hebben een appje in hun tractor dat bijvoorbeeld aangeeft hoeveel pesticiden ze moeten gebruiken op een bepaald stuk land,’ legt Antonissen uit. ‘Dit is volledig geautomatiseerd en mede gebaseerd op satellietdata.’ Dit helpt boeren duurzamer te werken door alleen daar pesticiden en water te gebruiken waar het nodig is, wat de impact op het milieu minimaliseert.

Satellieten van het Europese Copernicus programma maken regelmatig beelden van Nederland en de rest van de wereld, waardoor je over de tijd de ontwikkeling van gewassen kunt volgen. ‘Satellietbeelden kunnen ook dingen tonen die je met het blote oog niet ziet,’ legt Antonissen uit. ‘Bijvoorbeeld hoeveel verdamping er is, wat weer invloed heeft op irrigatiebeslissingen.’

Satellieten voor waterbeheer

Naast landbouw spelen satellieten ook een cruciale rol in waterbeheer, een onderwerp dat in Nederland als waterland erg belangrijk is. ‘Satellieten kunnen monitoren waar het water hoog staat en waar niet,’ zegt Antonissen. ‘Door data over de vochtigheid van de bodem en weersvoorspellingen te combineren, kunnen we bijvoorbeeld wateroverlast voorspellen.’ Dit soort informatie is belangrijk voor waterbeheerders die zo tijdig kunnen anticiperen door sluizen te openen of water weg te pompen.

Satellieten in het dagelijks leven

Veel mensen realiseren zich niet dat ze continu gebruikmaken van satellietdata. ‘Je gebruikt navigatiesatellieten zoals GPS en Galileo om van A naar B te komen, maar die satellieten zorgen ook voor een nieuwkeurig tijdsignaal dat essentieel is pintransacties,’ vertelt Antonissen. ‘Mensen hebben geen idee hoe afhankelijk ze zijn van satellieten, maar zonder satellieten zou onze wereld er heel anders uitzien.’

De toekomst: meer data, slimmere analyses

Als het gaat om de toekomst van satelliettechnologie, noemt Antonissen een paar veelbelovende ontwikkelingen. ‘AI speelt een steeds grotere rol in de data-analyse van satellieten,’ legt ze uit. ‘Daardoor kunnen we veel beter en sneller data analyseren en interpreteren.’ Ze wijst ook op de nieuwe Nederlandse satellietmissie TANGO, die over een paar jaar nog gedetailleerde informatie over uitstoot zal leveren.

Daarnaast ziet Antonissen een trend waarbij satellieten zelf al een deel van de data-anlayse doen. ‘In plaats van dat een volledig beeld naar de aarde wordt gestuurd, kan de satelliet al een analyse maken en bijvoorbeeld een waarschuwing sturen als er een bosbrand is. Dit maakt de informatieverwerking veel efficiënter en sneller.’

Het Netherlands Space Office (NSO) is één van de hoofdsponsoren van het XXXV Planetary Congress van de Association of Space Explorers. Maandag 30 september staat volledig in het teken van Nederlands als ruimtevaartland.